Ta đang sống trong thời kỳ huy hoàng của thời trang, nơi những cá tính được thoải mái thể hiện qua phong cách, gu thẩm mỹ. Đã bao giờ bạn bắt gặp một anh chàng điển trai với style vintage, indie; tay trái xách túi tote, tay phải cầm cốc matcha, bonus thêm vài cuối sách nữ quyền? Và nếu bạn trầm trồ bởi hình tượng “đã có gu lại còn tri thức” đó thì rất có thể bạn đã bị đánh lừa bởi một “performative male” chính hiệu rồi!

Sự trỗi dậy của “performative male”

Performative male, có thể hiểu là nam tính trình diễn, chỉ những người đàn ông xây dựng hình tượng, phong cách ăn mặc hay hành vi chỉ để thu hút sự chú ý từ phái nữ mà không phải từ sở thích cá nhân. Thuật ngữ này bắt đầu viral trong năm 2025 trên tiktok, reddit khi những video hài hước, đầy châm biếm xuất hiện như: How to dress like performative male; POV đi date với performative male,…

Vỏ bọc của những chàng trai hoàn hảo

Ở tại nhiều thành phố lớn như San Francios, London, người ta còn tổ chức những cuộc thi “Tìm kiếm tài năng performative male” nơi thí sinh nhại lại phong cách nam tính trình diễn và được chấm điểm bởi đám đông…

Dấu hiệu nhận biết của những “dream man” cũng vô cùng đa dạng và đặc trưng, ta có thể kể đến như:

  • Phong cách indie: quần ống rộng, túi tote, tai nghe có dây (họ luôn ưu tiên sự thoải mái!)
  • Labubu (chú bé móc khóa dễ thương)
  • Matcha: thức uống nhẹ nhàng, phù hợp với những chàng trai tinh tế (“performative male” còn được gọi là “matcha male” đó! – wikipedia)
  • Phô trương tư tưởng tiến bộ, luôn mang bên mình những cuốn sách nữ quyền (mà chưa chắc đã đọc đến)

 Nói chung, performative male hội tụ đủ những xu hướng thời thượng, hướng tới sở thích của thời đại thay vì cá tính riêng…

Hình tượng trendy đầy cuốn hút

Nguyên nhân

Việc tạo dựng hình tượng performative cũng giống khi mặc một bộ trang phục sơ vin đóng thùng gò bó, chật chội và không thoải mái. Vậy tại sao có người vẫn diễn trọn vai thay vì “trả tự do” cho chính mình?

Vì nó đẹp và mọi người đều công nhận thế! Phải, thế giới ảo đo lường giá trị của bạn qua vẻ ngoài rồi phong cách, lifestyle. Muốn được nhiều like, nhiều follow, được ngưỡng mộ thì cần thích nghi với xu hướng mới. Từ phong cách soft boy, aesthetic, vintage rồi tới hình mẫu lý tưởng tri thức, tinh tế… dù không hợp mình, cố “copy” chút chẳng phải được rồi sao?

Vì đó là “nội quy”. Trong khi con người hướng dần tới sự hiện đại mới: tiến bộ, nhạy cảm hơn thì xã hội đã tạo ra một “khuôn mẫu nam tính” mới – hoàn hảo – áp lực rồi buộc nam giới phải biểu hiện phù hợp với kỳ vọng đó. Để duy trì hình ảnh hoàn hảo, người đàn ông sẵn sàng “diễn” khi thấy mình chưa “match” với mẫu.

Vì tâm lý FOMO (fears of missing out). Thấy bạn bè xung quanh post ảnh phòng gym, uống matcha, đi du lịch,… Tâm lý sợ bỏ lỡ dễ dàng điều khiển ta làm điều tương tự. Chẳng cần biết có thích hay không, quan trọng là không tụt hậu!?

Phải chăng ta luôn cố làm hài lòng mọi người?

Từ khóa of the year

Một khái niệm tương tự cũng đã từng xuất hiện: poser

Khái niệm này xuất hiện từ những năm 1990s, chỉ những người thích khoe khoang, ra vẻ về một vấn đề nào đó để gây ấn tượng trong khi không thực sự hiểu biết. Performative male được ví như phiên bản nâng cấp hơn của poser khi những người đàn ông không còn khoe tiền, khoe xe mà chuyển sang phô diễn sự tinh tế, nam tính, tiến bộ.

Sự khoe khoang từ những năm 1990s

Sự độc hại ẩn dấu

Vốn dĩ việc uống matcha, đeo túi tote,… là những sở thích rất đỗi bình thường. Nhưng với những performative male, họ coi chúng là “nguyên liệu” để tạo nên màn trình diễn nam tính đầy giả tạo nhằm gây ấn tượng và thu hút sự chú ý. Con người thật của họ, những cá tính riêng biệt bị đè nén trong cái hình tượng sáo rỗng, sinh ra chỉ để làm hài lòng xã hội. Rồi chính cái hình tượng hoàn hảo đó lại vô tình gây nên định kiến châm biếm với những sở thích thường nhật vô hại. Những người đọc sách, uống matcha đơn giản vì họ thích lại bị quy là ra vẻ, giả tạo. Có người đã phải thốt lên rằng: Hãy để tôi yên với ly matcha và chiếc túi tote của tôi, tôi đã làm điều này từ 2020 rồi!”

Tôn trọng những cá tính và sự khác biệt

Thuật ngữ performative male không chỉ là trào lưu châm biếm thông thường mà đã phản ánh thực trạng xã hội: khi ta bị soi xét từng cử chỉ, phải diễn cho khớp hình tượng mong đợi. Đàn ông bị áp đặt những tiêu chuẩn ngày càng cao thứ mà cuối cùng buộc họ phải “diễn” để được công nhận.

Sống thật với bản thân mới là điều quan trọng nhất

Vì vậy, hãy nhớ rằng…

Dù cậu có là ai đi nữa, mỗi cảm xúc, mỗi cá tính riêng của cậu đều đáng được trân trọng, nâng niu. Suy cho cùng, sự phán xét bên ngoài thật không đáng để ta quan tâm.

Life is to be lived, not to be performed